Osmanlı Devleti’nin yerleştiği ilk yerleşim yerlerinden birisi olan Cumalıkızık’ta, 160’ı halen kullanıldığı, bazılarının ise restore edildiği ve koruma altına alındığı toplamda 270 Osmanlı Dönemi’nin konut dokusunu günümüze getiren ev yer alıyor.
Ahududusuyla kendisinden oldukça söz ettiren bu şirin köyümüzde, her sene Haziran ayında Ahududu Şenlikleri yapılır ve oyunlar oynanıp yarışmalar düzenlenir. Köylü halk, ahududundan yaptıkları reçellerini, eriştelerini ve topladıkları meyveleri kapılarını açtıkları ziyaretçilerine bu şenliklerde satarlar.
Kışlarının genellikle çok yağışlı, yazlarının ise kuraklığı engelleyecek derecede yağışlı geçtiği Cumalıkızık Köyü’nde meydanından köyün yukarısına doğru çıkarken köy camiisinin yanında Cumalıkızık Etnoğrafya Müzesi yer alıyor. Bu müzede, köylüler tarafından bağışlanmış köyün geçmişine dair eserler sergileniyor.
Bir ineğin geçemeyeceği kadar dar olan iki eski evin arasında kalmış en dar sokaklardan biri Cin Aralığı da köyün ilginç yerlerinden. Uzaktan bakınca çıkmaz gibi duran bu yerde köylülerin anlattığına göre vakti zamanında bir inek sıkışmış.
Cumalıkızık’ın güneydoğusundaki Uludağ eteklerinde 1969 yılında Bizans Dönemi’ne ait bir kilise kalıntısı bulunmuş ve şuan kalıntının yüzeyinde bulunan bazı mimari parçaları Bursa Arkeoloji Müzesi’nde korunuyor.
Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneklerini günümüze kadar getirebilmeyi başarmış bu güzel köyümüze mutlaka bir gün yolunuz düşmeli. Üstelik Bursa Santral garajdan minibüs veya belediye otobüsleri aracılığıyla yaklaşık yarım saatte buraya ulaşabilirsiniz.
